روشنایی کارخانه و محیط‌های صنعتی یک موضوع بسیار مهم و حیاتی است که تأثیر مستقیمی بر بهره‌وری، ایمنی و راحتی کارکنان دارد. بنابراین در این مقاله به اهمیت بهینه‌سازی نورپردازی و سیستم‌های روشنایی در کارخانه‌ها و محیط‌های صنعتی به منظور ارتقای شرایط کاری و کاهش خطرات احتمالی می‌پردازیم. همچنین اصول نورپردازی صحیح و مزایای آن را شرح می‌دهیم. با ما در وبلاگ کاسپین نور همراه شوید.
جدول استاندارد روشنایی کارخانه و محیط‌های صنعتی
قبل از هر چیز باید بدانید که لوکس (Lux) یک واحد اندازه‌گیری است که برای نشان دادن میزان روشنایی یک منبع نور یا یک سطح استفاده می‌شود. از واحد لوکس برای اندازه‌گیری روشنایی محیط‌های داخلی و خارجی، نورپردازی و طراحی نور استفاده می‌شود. در این بخش جدول استاندارد روشنایی کارخانه و نورپردازی صنعتی را بر اساس لوکس مشاهده می‌کنید:
| نوع محیط / فعالیت | میزان روشنایی |
|---|---|
| راهروها و پله‌ها | 50 تا 100 لوکس |
| سالن استراحت، رختکن، غذاخوری و سرویس بهداشتی | 100 تا 200 لوکس |
| انبار | 150 تا 300 لوکس |
| وظایف معمولی | 200 تا 500 لوکس |
| وظایف دقیق مانند مونتاژ قطعات | 600 تا 1000 لوکس |
| خط تولید | 500 تا 750 لوکس |
| کنترل کیفیت | 600 تا 1000 لوکس |
| تست و آزمایش ساده | 300 لوکس |
| تست و آزمایش دقیق | 1000 لوکس |
| دفتر | 200 تا 300 لوکس |
آشنایی با اهمیت روشنایی کارخانه ها
روشنایی کارخانه اهمیت زیادی دارد و نقش مهمی را در بهبود ایمنی، بهره‌وری، کیفیت تولید و رفاه کارکنان ایفا می‌کند. بنابراین از وجود موثر آن بر افزایش بازدهی کلی کسب و کارها نمی‌توان ساده عبور کرد. در زیر با اهمیت روشنایی کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و سوله‌ها بیشتر آشنا می‌شوید.
بهبود ایمنی و امنیت کارکنان
مناسب بودن سیستم روشنایی و نورپردازی کارخانه می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر امنیت محیط بگذارد. به عنوان مثال کارکنان در محیط‌هایی که به درستی نورپردازی شده‌اند و کیفیت دید خوبی دارند، بهتر می‌توانند عمل کنند. همچنین به روشی کارآمدتر قادر به تشخیص خطرات محیط کار هستند و از این راه، سبب کاهش حوادث و آسیب‌های احتمالی می‌شوند. توجه داشته باشید که بهترین لامپ برای روشنایی کارخانه، سوله و دیگر محیط‌های صنعتی، خرید چراغ سوله ای ال ای دی است. این چراغ‌ها نور را به صورت یکنواخت پخش می‌کنند، از مصرف برق می‌کاهند و کیفیت دید را افزایش می‌دهند. برای تهیه آن‌ها می‌توانید از کاسپین نور، تولید کننده چراغ سوله ای، استفاده کنید و محصولات روشنایی خود را با بهترین کیفیت بخرید.
افزایش بهره‌وری و بازدهی کارخانه
روشنایی مناسب باعث افزایش بهره‌وری کارکنان می‌شود. کارکنان در محیط‌های روشن و با دید واضح‌تر، بهتر و سریع‌تر وظایف خود را انجام می‌دهند. در نتیجه این موضوع می‌تواند بازدهی و بهره‌وری کلی کارخانه را افزایش دهد و منجر به بالا بردن کیفیت محصولات، کاهش خرابی‌ها، دقت بالا در تولید و در نهایت نرخ فروش شود.
بهبود کیفیت تولید محصولات
در بسیاری از صنایع، کیفیت تولید و دقت به جزئیات مهم است. بنابراین نورپردازی کارخانه باید به روشی مناسب و اصولی صورت گیرد تا به تشخیص اشکالات، اختلالات و نقاط ضعف در فرآیندهای تولیدی کمک کند. در نهایت تمامی این امور منجر به به بهبود کیفیت خط تولید و محصولات نهایی خواهند شد.
بیشتر بخوانید: چراغ سوله ای ال ای دی چیست؟
بهینه‌سازی عملکردهای ارزیابی و نظارت
یک سیستم روشنایی کارخانه مناسب امکان بهبود نظارت و ردیابی را فراهم می‌کند. همچنین در محیط‌هایی که روشنایی مطلوبی وجود دارد، سیستم‌های کنترلی و نظارتی بهتر کار می‌کنند و فرآیندهای کنترل کیفیت را بهبود می‌بخشند.
افزایش رفاه و راحتی کارکنان
نورپردازی کارخانه باید به نحوی باشد که به کارکنان احساس راحتی و آرامش دهد. این موضوع نه تنها سبب افزایش رضایت کارکنان و بهبود عملکرد آن‌ها می‌شود؛ بلکه از خستگی چشم و سطوح استرس می‌کاهد.
رعایت استانداردهای لازم
معمولا در تمامی کارخانه‌ها و کارگاه‌ها، استانداردهای ایمنی و بهداشت شغلی معینی وجود دارد که مدیران باید آن‌ها را به درستی رعایت کنند. از جمله مواردی که اهمیت زیادی در این زمینه دارد، روشنایی مناسب و نورپردازی صحیح محیط کار است.
بررسی مهم‌ترین اصول روشنایی کارخانه
نورپردازی و روشنایی کارخانه نیاز به رعایت اصول و قواعد خاصی دارد تا به بهترین شکل ممکن باعث ایمنی، بهره‌وری و راحتی کارکنان شود. در ادامه مهم‌ترین اصول و نکات روشنایی کارخانه ها و محیط‌های صنعتی را شرح می‌دهیم. با رعایت این قواعد، نورپردازی می‌تواند بهبودهای قابل توجهی در عملکرد، ایمنی و کیفیت کار فراهم کند.
بیشتر بخوانید: راهنمای کامل روشنایی سوله؛ اصول محاسبه روشنایی سوله ها صنعتی
شناخت نیازها و فعالیت‌های مهم
قبل از هر چیز، نیازهای نورپردازی و روشنایی کارخانه باید به دقت شناسایی شوند. این موارد شامل نوع فعالیت‌ها، ایمنی، نیازهای تولید و نیازهای دیداری کارکنان هستند. به عنوان مثال در برخی بخش‌ها نیاز است تا کیفیت نور بیشتر باشد و به صورت متمرکز به نقاط خاصی بتابد. بنابراین نورپردازی باید با نوع فعالیت‌ها و محیط کار سازگار باشد. در زیر روشنایی مناسب را بر اساس نوع فعالیت صنایع تفکیک کرده‌ایم:
- فعالیت‌هایی که نیاز به دقت بالا دارند: در فضاهایی که نیاز به دقت بالا دارید، می‌توانید از نورهای مستقیم و با شدت بالا استفاده کنید تا روشنایی کافی برای انجام کارهای دقیق فراهم شود.
- فعالیت‌هایی که نیاز به دقت کمتری دارند: برای فعالیت‌های کلی که توجه به جزئیات در آن‌ها کمتر اهیمت دارد؛ از نورهایی که توزیع یکنواخت دارند استفاده کنید. در این میان خوب است بانید که چراغ‌های خیابانی کاسپین نور با بردهای اس ام دی ساخته شده‌اند و نور را به صورت یکدست پخش می‌کنند.
رعایت استانداردها و توجه به ایمنی
اطمینان حاصل کنید که نورپردازی کارخانه با استانداردها و مقررات ایمنی و بهداشت شغلی مطابقت داشته باشد. همچنین تجهیزات نورپردازی باید مطابق با استانداردهای ایمنی باشند تا خطرات حرارتی یا الکتریکی کاهش یابند. به عنوان مثال لامپ‌های قدیمی نه تنها مصرف بالایی دارند بلکه در تولید آن‌ها از مواد مضر سدیم و جیوه استفاده شده است. اما لامپ‌های ال ای دی دوستدار محیط زیست هستند، از خود اشعه‌های فرابنفش و فروسرخ ساطع نمی‌کنند و در ساخت آن‌ها مواد مضر به کار نرفته است.
توزیع یکنواخت نور
باید توجه کنید که روشنایی کارخانه می‌بایست به طور یکنواخت در سراسر محیط توزیع شود. اختلافات بیش از حد در روشنایی می‌توانند خستگی چشم و کاهش کیفیت دید را به همراه بیاورند. یکی از بهترین انتخاب‌ها برای نورپردازی کارخانه و کارگاه، چراغ‌های ال ای دی (smd) هستند. این چراغ‌ها تابش نور یکنواختی دارند و زاویه‌ی نور به صورت غیرمتمرکز و گسترده است. در نتیجه فضاها و محیط‌های بزرگ به صورت کاملا یکدست روشن می‌شوند. برای خرید چراغ خیابانی ال ای دی 200 وات smd ضد آب با توزیع نور یکنواخت و اطلاع از قیمت چراغ خیابانی ال ای دی 150 وات smd می‌توانید از کاسپین نور کمک بگیرید.
سازگار با ارتفاع سقف
نورپردازی کارخانه باید با محیط کار و ارتفاع سقف منطبق باشد تا به بهترین شکل ممکن از تابش نور بهره‌مند شوید. در این زمینه، نکات زیر می‌توانند مفید باشند:
- سقف‌های بلند: در کارخانه‌هایی که سقف بلندی دارند، نورپردازی به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. نورهای مستقیم همانطور که از نام‌ها مشخص است، مستقیما به سطوح کارخانه می‌تابند و نورهای غیرمستقیم توسط سقف به فضا پخش می‌شوند.
- سقف‌های متوسط: کارخانه‌هایی که سقف چندان بلندی ندارند، استفاده از پنل سقفی توکار و چراغ‌های معلق به منظور توزیع یکنواخت نور بر روی سطوح پیشنهاد می‌شود. معمولا پنل‌های سقفی توکار برای روشنایی کارخانه‌ها، اداره‌ها و دیگر سازمان‌ها کاربرد دارد و روشنایی مطلوبی را در فضاهای گسترده ارائه می‌دهد.
استفاده از LED و مزایای منحصربه‌فرد آن
نورهای LED به دلیل بهره‌وری بالا، عمر طولانی، امکان کنترل رنگ و شدت نور بهترین گزینه برای روشنایی کارخانه و محوطه آن هستند. با استفاده از این تکنولوژی مصرف انرژی تا حد قابل توجهی کاهش می‌یابد و در هزینه‌های برق تا 70 درصد صرفه‌جویی می‌شود. همچنین طول عمر این لامپ‌ها به 50 هزار ساعت می‌رسد و هزینه‌های نگهداری پایینی دارند. در نتیجه نیازی به تعویض یا تعمیر آن‌ها تا بلندمدت نیست. برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید مطلب «لامپ ال ای دی چیست؟» را بخوانید.
توجه به دمای رنگ نور
بهتر است برای سیستم روشنایی کارخانه، انبار، کارگاه و غیره، از نورهای طبیعی و نچرال استفاده کنید. این رنگ نورها نه تنها می‌توانند به بهره‌وری انرژی کمک کنند بلکه برای راحتی و سلامت چشم نیز مفید هستند. توجه داشته باشید که نور باید با دمای رنگ مناسب انتخاب شود تا بهترین دید را برای کارکنان فراهم کند. در کاسپین نور می‌توانید هر رنگ داخواه خود را سفارش دهید و محصولات را مطابق با سلیقه‌ی خود خریداری کنید.
بیشتر بخوانید: لامپ آفتابی بهتره یا مهتابی؟ تفاوت نور آفتابی و مهتابی و نچرال
نکات ضروری در نورپردازی کارخانه و محیط‌های صنعتی
تاکنون با تمامی اصول لازم برای پیاده‌سازی سیستم نورپردازی کارخانه آشنا شدید. در این بخش نکات دیگری را ارائه می‌دهیم که دانستن آن‌ها کمک زیادی به شما در انتخاب محصول خواهد کرد:
- شاخص نمود رنگ یا CRI محصولات بهتر است نزدیک به عدد 100 باشد. این شاخص مشخص می‌کند که یک محصول روشنایی مصنوعی نسبت به نور خورشید، رنگ‌ها را با چه وضوح و کنتراستی نشان می‌دهد. تمامی محصولات کاسپین نور با شاخص نمود رنگ بالای 80 ارائه می‌شوند.
- توجه داشته باشید که در نورپردازی کارخانه‌ها و دیگر محیط‌های صنعتی بهتر است از چراغ‌هایی که درجه استاندارد IP44 به بالا دارند استفاده کنید. این محصولات در تغییرات شرایط محیطی مانند وجود گرد و غبار، رطوبت و بارش برف و باران مقاوم هستند.
مزایای نورپردازی کارخانه، کارگاه و سوله به روش صحیح
اگر نورپردازی به روشی صحیح و بهینه صورت گیرد، مزایای زیر را به همراه خواهد داشت:
- افزایش دقت و کاهش خرابی‌ها
- تشخصیص سریع و دقیق اختلالات و مشکلات
- کاهش آسیب‌ها، حوادث و خطرات احتمالی
- بهبود دید کارکنان و وضوح بهتر در مشاهده هشدارهای ایمنی، دستورالعمل‌ها، استفاده از تجهیزات و…
- افزایش کارایی، بازدهی و بهره‌وری کارخانه
- جلوگیری از خستگی چشم و افزایش رفاه کارکنان
- کنترل و نظارت بهتر
- بهبود رضایت از محیط کار
- افزایش ایمنی
- اگر از لامپ‌های ال ای دی استفاده کنید این مزایا شامل کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در مصرف انرژی نیز خواهند شد.
بیشتر بخوانید: نورپردازی شهری چیست؟ انواع و روش های نورپردازی شهری کارآمد!
معرفی مراحل روشنايی محوطه كارخانه ها
در این بخش مراحل روشنایی محوطه کارخانه را به تفکیک معرفی می‌کنیم:
- تعیین نیازها مانند: میزان روشنایی و شدت نور بر اساس مساحت محیط، نوع چیدمان مطابق با نوع کسب و کار، نوع لامپ (با توزیع یکنواخت یا متمرکز) و رنگ نور (سفید، زرد، طبیعی)
- طراحی سیستم روشنایی محوطه کارخانه مانند: تعداد لامپ‌ها، نحوه نصب، نحوه سیم‌کشی و طراحی چیدمان
- نصب و پیاده‌سازی مانند: نصب محصولات، سیم‌کشی، برقراری اتصال و تنظیم تجهیزات مطابق با طراحی انجام شده
- اجرا و آزمایش سیستم: تست سلامت تجهیزات، آزمایش میزان روشنایی تمامی محصولات به صورت جداگانه و در نهایت اجرا
جمع‌بندی
در نهایت باید بدانید که روشنایی محوطه کارخانه و نورپردازی کارگاه، سوله و دیگر محیط‌های صنعتی نیاز به رعایت برخی اصول و نکات دارد که در این مطلب از وبلاگ کاسپین نور سعی داشتیم تمامی آن‌ها را شرح دهیم. مهم‌ترین آن‌ها شامل تعیین نیازها، میزان روشنایی و توان لامپ بر اساس مساحت محیط، نحوه توزیع نور بر اساس فعالیت‌ها و ارتفاع سقف، دمای رنگ نور و میزان مقاومت محصولات می‌شوند. یک سیستم روشنایی مناسب تأثیرات مثبتی بر بهره‌وری کارکنان، کیفیت تولید، کاهش حوادث و ایجاد یک محیط کاری ایمن و سالم می‌گذارد.
